Nöroanatomi

Nöroanatomi, Canlı sinir sisteminin merkezi olan beyin bazı omurgasız hayvanlar hariç bütün canlılarda bulunur. Beynin incelenmesi ve araştırılmasına konu olan bilim dalı nöroanatomi'dir. Canlının kontrol edilmesine yönelik duyu organlarının beyne yani merkeze yakın oluşu hiyararşik bir yapıyı andırır. Öyle ki burun, gözler, kulaklar ve dil gibi duyu organlarının beyine olan yakınlığı hem verilen kararların uygulanma çabukluğu hem de olası fiziki tehditlerden uzak durmasına neden olur. Beynin nöroanatomik yapısı canlının en karmaşık organıdır. Beynin normal hücresel çalışma sisteminden başka mantık ve hisler ile olan ilişkisi günümüz şartlarında tam olarak açıklanmış değildir. Yetişkin bir insanın beyninin en geniş kısmı olan serebral kortekste 15 ile 30 milyar arasında nöron olduğu bilinmektedir.

Nöronlar, snapslar aracılığı ile binlercesi birbirine bağlıdır. Nöronlar arasında iletişim aksonlar ile yapılır. Aksonlar, beynin diğer kısımları ve vücudun diğer bölümleri ile sürekli irtibat halindedir. Beyin fizyolojik olarak incelendiğinde her bir organın kontrol merkezi olduğu görülür. Hormonel kimyasalların salgılanması, kas hareketleri ve diğer eylemler için merkezi konumdadır. Nöroatamik yapı bedenin uyurken dahi refleksler ve diğer tepkisel davranışların kontrolünü sağlar.

Bu bilim dalı insan beyninin ne şekilde çalıştığını, hangi işlevleri yerine getirdiğini inceleyen ve araştıran bir bilim dalıdır. İlgili tıp branşı Nöroloji'dir. Gelişen teknoloji ile görüntüleme ve araştırma yapmak, beyin ile ilgili daha derin bilinmeyenlerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Beyin çalışma şeklini değiştiren görsel değişiklikler ve lezyonlar incelendiğinde işlev bozukluğu ile ilgili nöroanatomik bilgiler daha da gelişmekte ve insanlığın yararı için kullanılmaktadır.

Bedenimizi ayakta tutan ve canlı kalmasını sağlayan nöroanatomik yapı, merkezi sinir sistemi ve periferik sinir sistemi diye iki bölümde incelenir.

İnsan beyninde bulunan en büyük sinir sistemidir. Omirilik ve beyinden meydana gelir. Bunların yanı sıra kriniyal sinirler ve retina da bu sisteme dahil edilir. Merkezi sinir sistemi (MSS) çevresel sinir sistemi ile ortak çalışırlar. Yapılan görevler ile ilgili belli bir ayrım yoktur. Fakat MSS, kraniyal boşlukta bulunan beyin ve spinal boşlukta bulunan omurilik ile ilgilenir diyebiliriz. Omurgalı canlılarda nöroanatomik yapı kafa tası ile korunur iken, omurilik omurga ile korunur. Her ikisi de omurilik ve beyin zarı (Meninskler) ile çevrilmiştir. Merkezi sinir sisteminin nöroanatomik yapısı ilk gelişirken nöral tabakada dikey oyuk zamanla derinleşir. İnsan embriyosunun ön beyni altı hafta içinde ara beyin ve serebrum olarak bölünürken, art beyin ise; myelensefalon ve metensefalon olarak bölünür, büyüme ve gelişim devam eder.

Omirilik ve beyin hariç vücuttaki diğer sinir sisteminden meydana gelir. Genel olarak organlar ve uzuvlar arasında bağlantıyı sağlar. Çevresel sinir sisteminin merkezi sinir sisteminde olduğu gibi (Kafatası, omurlar) bir koruması yoktur. Bu nedenler mekanik arızalara daha yatkındır. ÇSS somatik sinir sistemi ve otonom sinir sistemi diye ikiye ayrılır. ÇSS vücudun her noktasına kablolar şeklinde ulaşır. Dış etkilerden aldıkları sinyalleri beyne iletirler, beyinde bununla ilgili karar verilir. Periferik sinir sisteminin görevi, vücudun içinde ve dışında meydana gelen rahatsızlıkları beyne iletmektir.