Karbonhidrat

Karbonhidrat, yapı taşı glikoz olan, birinci dereceden enerji verici, tüm canlı hücrelerde bulunması zorunlu bir bileşendir. Vücutta en çok bulunan üç maddeden biridir. Vücutta faydalı hale gelebilmesi ve sindirilebilmesi için gerekli büyüklüğe kadar parçalanması gerekir.

Karbonhidrat, monosakkaritler (Meyve, üzüm, vb.), disakkaritler (Pancardan ya da şeker kamışından üretilen şekerler ile süt vb. Besinlerdeki şekerler), polisakkaritler (Nişasta, posa ve et türevleri) olarak üçe ayrılır. Ağızda sindirilmeye başlayan Karbonhidratlar doğada büyük moleküller halinde olmasına rağmen, vücut uygun büyüklüğe getirdikten sonra bu molekülleri DNA (Deoksiribo nükleik asit), RNA (Ribo nükleik asit), ATP (Adonezintrifosfat)‘ın yapısına katarak uzun süreli enerji ve güç kaynağına dönüştürür. DNA‘nın canlı vücudunda iki önemli görevi vardır, bölünme sırasında miktarını iki katına çıkararak kalıtımı sağlamak ve şifrelerini aktararak, enzim ve protein gibi molekülleri üretme ve yönetimini sağlamaktır. RNA ise üç farklı işleve hizmet etmesine rağmen, en önemli ödevi, protein sentezi sırasında, sitoplazmadaki amino asitleri, kendine uygun olarak bağlayarak ribozomlara taşımaktır. Her RNA ancak bir amino asit taşıyabilir. Bitkilerin içeriğindeki karbonhidratların oluşmasındaki en önemli etken klorofildir. Klorofiller fotosentez yapan bitkiler, bir ve çok hücreli algler, öglena gibi canlılarda kloroplast içerisinde bulunur. Prokaryot yapıdaki bakterilerde ise hücre zarında bulunur. Klorofiller ışık enerjisini emen ve katalizör olarak bir hücreden diğerine geçiş sağlayan yeşil renkli bir pigmenttir. Molekülü karbon, hidrojen, oksijen, azot ve magnezyum atomlarından oluşur.

Karbonhidrat tahıl türü tüm bitkilerle, özellikle buğday, patates, fasulye, pirinç, mısır, makarna, ekmek, nişasta, pancar, soya, şeker kamışı vb. Gibi bitkilerde bulunur. Bitkilerde selülöz halinde bulunması, onların vücuttaki emilimini kolaylaştıran bir etkendir. Bu bileşik aslen oksijen, karbon, hidrojen unsurlarından oluşmaktadır. İnsanlar ve hayvanlar kendiliğinden üretemediği halde onların en önemli besin ve enerji kaynaklarıdır. Bu sebeple de mutlaka dışarıdan temin yolu ile vücuda alınabilmektedir.

Karbonhidratlar insanlar açısından vazgeçilmez olmalarına rağmen, son zamanlarda yapılan araştırmalar, kana karışımı esnasındaki hızları baz alınarak fayda ve zarar açısından değerlendirilmelerine yol açtı. Buna göre hızla emilen karbonhidratlar daha az fayda sağlıyor yavaş emilenleri ise daha fazla yarar sağlıyor. Karbonhidrat aslında birer şeker bileşeni olması sebebiyle, vücutta şekerin tahrip edebileceği organlar yavaş emilen karbonhidratlardan daha çok yarar ve az zarar görüyor, hızlı emilenlerden ise uzun vadede daha çok zarar görüyor. Bu araştırmalar gösterdi ki bileşik şekerli besinlerde, şeker kana daha yavaş karışıyor, bu sebeple vücudun şeker direnci artıyor. Bileşik şekerli besinler, her türlü meyveler, lifli besinlerin tümü tahıllar, bakliyat türü doğal gıdalardır. Basit şekerli besinler ise rafine edilmiş tüm ürünlerdeki şekerlerden oluşur. (Beyaz undan yapılan tüm gıdalar, turşular konserveler, çorba, puding, salça, sirke.) Besleyici değerleri düşük olan bu tür besinler vücuda girdiğinde, alyuvarların sayısı hızla artıyor ve vücut, yabancı madde girişi algılayarak, saldırı pozisyonuna geçiyor.

Günlük besin ihtiyacımız içerisinde vücudumuzun alması gereken karbonhidrat oranı, 300gr-350 gr olmalıdır. Bu oran hareketli ve spor yapan kişilerde, günde kg. Başına 8-9 grama kadar olabilir. Bu üretimi kolay ve ulaşılması ekonomik enerji kaynağını ve bileşenini, en faydalı şekilde kullanabilmemiz için yeterince almalı, aşırı ve az tüketildiğinde vücudun dengesini bozabileceğimizi unutmamalıyız. Besinlerimiz içerisinde farklı durum ve hallerde bulunan bu bileşik, ömrümüzün uzunluğunu veya sağlıklı yaşayıp yaşayamayacağımızı doğrudan etkileyebilecek kadar önemlidir. Bu sebeple yediklerimizin içeriğinin ne olduğunu tam olarak anlamamız, hayat standardımızı yükseltmemizi sağlayacaktır.