{
    "title": "Transpozon",
    "image": "https://www.biyolojidersi.org/images/transpozon.jpg",
    "date": "21.01.2024 05:49:10",
    "author": "Burhan Eren",
    "article": [
        {
            "article": "<b>Transpozon,</b> genel tabirle DNA dizilimidir ama bu dizilim hücrelerin genomlarında farklı yere hareket edebilen DNA dizilimidir. Bu hareket süreci ise Transpozisyon olarak isimlendirilir. Bu transpozisyon prosesi mutasyona sebep olabileceği gibi genomun içindeki DNA oranını da etkiler. Transpozonları ayrıca hücre içinde ortaya çıkmış, çoğu zaman oldukları yerden ayrılarak daha farklı bölgelere tabiri yerindeyse sıçrayan gen parçacıklarıdır. Bu sıçramalar iki şekilde gerçekleşebilmektedir, ilki daha önce yerleşik olduğu bölgeyi koplyalayarak farklı bölgeye onları taşır, ikincisi ise bulunduğu bölgedeki tüm bilgiyi alarak farklı bölgeye geçmesi şeklindedir. Bu sıçramalar fenotipi tamamıyla değiştirebilecek güce sahiptir ve bunun yanında genom büyüklüğünü de etkileyebilirler. Bilhassa ökaryot hücrelerde çok büyük etkileri vardır, bu etkiler genom ebadı üzerinde etkilidir. Kısa olarak bahsedecek olursak <b>Transpozon,</b> kendi kendini kopyalayabilen ve kopyaladığı kısmı genomun farklı bir noktasına konuşlandırabilme özelliğine sahip küçük DNA parçalarıdır.</div><div><br></div><div><b>Transpozonlar sarf ettikleri enzimler açısından üç temel gruba ayrılabilir ki bunlar retratransposon ve DNA transpozonudur</b></div><br>Birinci sınıf olarak nitelendirilen <b>retratransposonlar</b> kendilerini bir RNA molekülü şeklinde, transkripsiyon vasıtasıyla kopyalarlar. Sonrasında ise bu RNA yeniden DNA haline getirilir ve tekrardan genoma sokulur. Bunun yanında retratransposonlar (LTR'li) retrovirüsleri fazlasıyla andırırlar ama env genine sahip olmadıkları için onlardan ayrılırlar.</div><div><br></div><div>İkinci sınıf olarak nitelendirilen <b>DNA transpozonlarının</b> retratransposonlarından farkı RNA'nın yer almamasıdır. DNA transpozonlarından bazılar kes ve yapıştır, bazıları ise kopyala ve yapışltır şeklinde hareketini sağlar. Bu ikisinin ayrımı DNA'nın bir ya da iki zincirinden kesip kesmediğine bakılarak anlaşılabilir.</div><div><br></div><div>Üçüncü sınıf transpozonlar olarak isimlendirilen transpozonlar ise ikinci sınıfa benzerler lakin çok daha küçüklerdir. Transpozisyonları için ihtiyaç duyulan genleri içermezler.</div><div><br></div><div><b>Transpozonun önemini şöyle kısaca anlatmak istersek</b></div><br>Yüksek ökaryot çeşitlerinin çoğunun genomlarının yarısı kadarı transpozonlardan oluşmaktadır. Bu transpozona ait genler, genomun her bir yanına yayılmış haldedir.<br>"
        }
    ]
}