Canlıların Sınıflandırılması Nasıl Yapılır?

Canlıların Sınıflandırılması

Canlıların Sınıflandırılması, Yeryüzünde bir birlerinden farklı milyonlarca canlı türü yaşamaktadır. Ayrıca jeolojik devirlerde yaşayıp fosil olmuş pek çok canlı çeşidi de bulunmaktadır. Bu nedenle canlıların sınıflandırılması ve isimlendirilmesi gereği ortaya çıkmaktadır. Organizmaları yakından inceleyecek olursak birbirlerine benzeyen özelliklerinin yanı sıra farklılıklarını da görmüş oluruz. Bu farklılıklara rağmen organizmaları benzerlik durumlarına göre bir araya toplamak ve gruplandırmak mümkün olmaktadır. İşte canlıların benzer ve ortak özelliklerine göre gruplandırılmasına sınıflandırılma adı verilmektedir. Sınıflandırılmayı, biyolojinin alt bilim dallarından biri olan Taksonomi (Sistematik) yapmaktadır. Sınırlandırılmanın amacı canlıları belirli bir sisteme oturtmak ve doğayı daha kolay öğrenilebilir hale getirmek amacına getirmektir. Sınıflandırma yapılmamış olsaydı, canlılar hakkında sistemli ve yeterli bir bilgiye ulaşılamayacaktı. Ayrıca faydalı bir bitki, hastalık yapan bir mikroorganizma gibi birçok canlı ile ilgili bilginin yeni nesillere aktarılması da söz konusu olmayacaktır.

Canlıların sınıflandırılması her dönemde o dönemin mantık ölçüleri ve bilgi düzeyine bağlı olarak yapıldığından dolayı, insanlığın gelişme sürecine paralel olarak değişiklik göstermiştir. Günümüzde bile yeni bilgiler kazanım gösterdikçe sınıflandırmada değişiklik gösterilmiştir. Örneğin canlılar yakın zamana kadar 5 alem altında toplanmış olurken, günümüzde 6 alem içinde incelenmektedir.

İlk olarak yapılan sınıflandırılmaya 'yapay (Ampirik) sınıflandırılma' denir. Günümüzde ise 'doğal (Filogenetik) sınıflandırılma' geçerli olmaktadır.

Yapay (Ampirik) Sınıflandırma; Yapay sınıflandırma canlıların renk, desen, yaşadıkları yer ve ortam, yüzeysel benzerliklerine göre sınıflandırılmasıdır. Yapay sınıflandırılmanın tarihçesi Aristoya kadar uzanır. Aristo canlıları bitkiler ve hayvanlar, hayvanları ise karada, suda ve havada yaşayanlar şeklinde gruplandırmaktadır. Aristo'nun öğrencilerinden olan bir Yunan botanikçisi de bitkileri otlar, çalılar ve ağaçlar olarak 3 gruba ayırmıştır.

Yapay sınıflandırma sadece gözleme dayalı olduğundan dolayı bilimsel bir sınıflandırma değildir. Örneğin uçtuğu için kuş ile yarasayı, suda yaşadıkları için balık ve balinayı aynı sınıfa koyamayız. Sınıflandırma yapılırken yüzeysel benzerliklerden kaçınmak gerekir. Çünkü bu durum, canlıların akrabalık dereceleri konusunda bilgi vermez.

Doğal (Filo genetik) Sınıflandırma; Bir organizmanın evrimsel geçmişine filo geni adı verilmektedir. Doğal sınıflandırma, canlıların evrim ilişkilerini yani akrabalık derecelerini göz önüne alan sınıflandırmadır. Bu tür sınıflandırma da hücre tip ve sayısı, protein benzerlikleri, beslenme şekilleri, fizyolojik ve emriyolojik benzerlikler gibi birçok özellik dikkate alınmaktadır. Filo genetik sınıflandırma yapılırken göz önünde tutulan en önemli özelliklerden birisi de homolog organlardır. Canlıların emriyonik gelişim döneminde aynı hücre gruplarından farklılaşan organlar aynı kökene sahiptir. Kökenlerin aynı görevlerin farklı olduğu organlara homolog organlar denir. Homolog organların yapıları ve gelişimleri birbirlerine benzer.

İnsanların kolu, atın ayağı, balinanın yüzgeci, yarasanın kanadı gerek damar gerek de kas gerekse de kemik sayısı bakımından büyük benzerlikler gösterir. O halde insanın kolu, atın ayağı, balinanın yüzgeci ve yarasının kanadı aynı kökenden geldiğinden dolayı homolog organdır. Kökenleri farklı, görevleri aynı olan organlara analog organ adı verilmektedir. Böceğin kanadı ile kuşun kanadı aynı görevi yapmaktadır. Fakat yapı ve kökenleri farklı olduğundan dolayı analog organ olarak kabul edilmektedirler. Analog organlar doğal sınıflandırma yapılırken göz önüne alınmamaktadırlar. Canlıların sınıflandırılmasında önemli bir yere sahip olan John Ray ilk kez tür kavramını ortaya koyan bilim adamıdır. John Ray'e göre tür ortak ataları olan benzer bireylerin grubudur demiştir. Carolus Von Linnaeus ise türün tanımını Ray'e geliştirmiştir. 2 bilim adamı da tür sayısının sınırlı ve değişmez olduğunu düşünüyorlardı. Ancak günümüzde bu tanım daha geniş bir şekilde tanımlanmaktadır.

Son Güncelleme : 19.01.2024 19:17:54

Canlıların Sınıflandırılması ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz.

Fotosentez Denklemi

Fotosentez denklemi, ototrof canlılar inorganik maddelerden ihtiyacı olan organik maddeleri sentezleyebilir. Bu canlıların çoğu bunu ışıktan faydalanarak yapmakta ve buna fotosentez denmektedir. Fotosentez, ışık enerjisi + sentez anlamına gelir. Algl...

Amitoz

Amitoz bölünme, aslında mitoz bölünme ile aynı şekilde gerçekleşmektedir. Fakat amitoz bölünmede sitoplazmada herhangi bir değişiklik gözlenmez. Amitoz bölünme sonrasında çığa iki hücre çıkar. Açığa çıkan bu hücrelerin tüm özellikleri aynıdır. Amitoz...

Katalaz

Katalaz, Oksijene maruz kalan ve neredeyse bütün canlılarda bulunan, yaygın bir enzimdir. Katalaz hücrede zehir etkisi yapan hidrojen peroksiti parçalama görevi olan bir enzimidir. Ayrıca da bu enzim bir başka özelliği de metilalkol ile etilalkolü ok...

Ötanazi

Ötenazi, bir canlının kendi iradesiyle ya da yakınlarının verdikleri kararla ağrısız ve acısız bir şekilde hayatının sona erdirilmesidir. Ötenazi işlemi yüksek dozda ağır ilaçlarla ya da hastanın bağlı bulunduğu yaşam destek ünitesinden ayrılmasıyla ...

Arkebakteriler

Arkebakteriler, 1970'li yılların sonunda keşfedilmiş olan arkebakteriler birçok biyoloğu fazlasıyla şaşırmış olmaktadır. Çünkü bu canlılar aşırı sıcak aşırı tuz, yüksek asit yüksek baz gibi çok ekstrem koşullarda yaşayabilme özelliğine sahip olmaktad...

Oksijensiz Solunum Yapan Canlılar

Oksijensiz Solunum Yapan Canlılar, yaşam faaliyetlerini sürdürmek için oksijenin varlığına gerek duymayan canlılardır. Enerji besin maddelerinden elde edilir Canlıların aldıkları besin maddeleri oksijen kullanılıp ya da oksijen kullanılmadan elde edi...

Alpin Çayır

Alpin Çayır, yüksek dağlık yerlerde ve ağaç yetişme için uygun olan sınırının biraz üstünde görülen yeşil çayırlıklara verilen genel addır. Türkiye'de sıklıkla görülmekle birlikte özellikle de Doğu Anadolu'da yer alan dağlar, Toros Dağları ile Kuzey ...

Calvin Döngüsü

Calvin Döngüsü, Işıktan bağımsız reaksiyonlar kloraplastların stromaların da meydana gelir. Karanlık reaksiyonlar veya karbon tutma reaksiyonları olarak da adlandırılan bu evre de ışığa doğrudan gereksinim yoktur; ancak ışığa bağımlı reaksiyonlarda ü...

Plazmid

Plazmid: DNA nın kromozomdan ayrı olan bir parçasıdır ve kendisini eşeyleyebilmektedir. Dairesel ve çift sarmallı olan plazmid genellikle bakterilerde, ara sırada ökaryotlarda bulunmaktadır. Boy uzunluğu 1-400 kilo baz çifti arasında farklılık göster...

Mikrofilament

Mikrofilament, diğer adı aktin filamentleri olantümökaryotik hücrelerin, sitoplazmasında yer alan, hücre iskeletinin en ince filamentidir olarak bilinmektedir. Aktininalt birimleri olan bu çizgisel şekildeki polimerler, esnek ve güçlü biçimdedir. Mik...

Virüs Hastalıkları

Virüs hastalıkları, virüs vücutta canlı ve sağlıklı hücreleri enfekte edebilen mikroskobik taneciklere verilen addır. Bir konak hücreyi enfekte ederek çoğalabilen virüsler, insan vücudunda birçok hastalığa yol açabilir. Virüs nedeniyle oluşan hastalı...

Peptidoglikan

Peptidoglikan, hücre duvarının sıkılığı ve hücrelerin şeklinin oluşmasını sağlamaktadır. Bir tabaka şeklinde olup prokaryot hücrelere sahiptir. Amino asit, şeker ve kovalent bağ ile çapraz bağlanması sonucunda glikan adlı zincirleri oluştururlar. İçl...