Buzullar Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Buzullar

Buzullar, Derin ve kalın buz örtüleri buzul denir. Buzullar, yıl boyunca yüksek miktarda yağan karları eritmeye yetmeyen sıcaklık olmaması nedeni ile soğuk bölgeler de oluşur. Buzullar dağ yamaçlarında ise ısının arması ile aşağılara akmaya başlar. Düz arazilerde buzul oluşmuş ise kalın buz örtüleri şeklinde kısmen erir, fakat çevre sıcaklığının düşmesi ile tekrar buz haline gelir. Buzullar sürekli hareket halindedir. Yalnız bu hareket çok azdır. Öyle ki günde 1 cm. Civarında bir hareketi vardır. Buzullardan düz yerlerde oluşan ve büyük alan kaplayan türlerine "iç buzul veya buz örtüsü" denir. Dünyada en büyük iç buzullar Antarktika bölgesindedir. Bundan sonra Danimarka toprağı olan Grönland ve bunları İzlanda ve Norveç buz örtüleri takip eder. İç buzullardan başka bir de nehir gibi uzanan buzullar vardır. Bunlara "Alp tipi buzullar" denir. Alp tipi buzulların kollara ayrılarak yayılan şekline ise "Norveç tipi buzul" denir.

Buzullar nasıl oluştu?

Buzullar, dünyada canlı yaşamının oluşumu için elverişli çevre koşullarının oluşmaya başlandığı dönemlerde oluşmaya başladı. Bu dönem Dünya tarihinde "buzul çağı" olarak bilinir. Buzul çağı, tam bir kıyamet görüntüsünden sonra başladı. İlk önce yer küre tabakalarının yerleşimi döneminde yanardağlardan püsküren lavlar o kadar uzun süre devam etti ki Dünyanın milyonlarca yıl Güneş ışığını alamamasına neden oldu. Böylece soğuyan hava Dünyada o zamana kadar oluşmuş bütün su varlığını buz haline getirdi.

Dünyanın yaşamsal bir alan olması için epey zaman geçmiştir. Öyle ki 4,5 milyar yaşında olan Dünyamızda modern yaşam formlarının ortaya çıkışı 500 milyon yıl öncesine dayanır. Bu kadar zaman aralığının hepsi buzul değildi. Günümüzden yaklaşık 2,5 milyon yıl önce başlayan buzul çağı, 10 bin yıl önce sona ermiştir. Dünya üzerinde bulunan büyük buzullar bu çağlardan kalmadır. İklimsel ve çevresel değişimleri sağlayan dinamitler (Yanardağlar, depremler, meteor yağmurları) eski Dünyadaki gibi etkili olmadığından şimdilerde değişim hızlı değildir. Fakat değişim ve dönüşüm yavaş yavaş devam etmektedir.

Dünya oluşumunda dört zaman belirlenmiştir, Kuaterner dördüncü zamandır. Bu zaman diliminin ilk ve en uzun devresi Pleistosen olarak adlandırılır. Pleistosen'in sabit ısı ile günümüzden 18 bin yıl öncesine kadar kalmış, daha sonra Dünya ısınmaya başlamıştır. Son 10 bin yıldır ise ısınma yavaşlamıştır.

Antarktika ve Grönland'dan başka Dünya'da önemli buzullar

Alp dağları, Avrupa'da
Kanada ve Alaska buzulları, ABD'nin batı bölgesinde,
Altsch buzulu Alp dağlarında,
Maiaspina buz dağları, Alaska'da,
Mer de Glace buz denizi Alp dağlarında bulunur.

Türkiye'deki buzullar

Ülkemizde Doğu Anadolu bölgesinin yüksek rakımlı yerlerinde buzullar bulunur. Hakkari Cilo dağları buzulları 2,5 km boyunca uzanan dört buzuldan meydana gelir. Cilo buzullarının eni yer yer üç yüz metreyi bulur. Kalınlığı 20-40 metre arasında değişir. Cilo buzulları Reşko, Suppa ve Durak buzulları olarak da isimlendirilir. Ayrıca Doğu Anadolu bölgesi içinde Sat buzulu, Süphan buzulu, Ağrı buzulu, İç Anadolu bölgesinde Erciyes buzulu bulunur. Bunlardan başka Doğu Karadeniz'de de buzul bölgeleri bulunur.

Son Güncelleme : 21.01.2024 04:40:51

Buzullar ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz.

Fotosentez Denklemi

Fotosentez denklemi, ototrof canlılar inorganik maddelerden ihtiyacı olan organik maddeleri sentezleyebilir. Bu canlıların çoğu bunu ışıktan faydalanarak yapmakta ve buna fotosentez denmektedir. Fotosentez, ışık enerjisi + sentez anlamına gelir. Algl...

Amitoz

Amitoz bölünme, aslında mitoz bölünme ile aynı şekilde gerçekleşmektedir. Fakat amitoz bölünmede sitoplazmada herhangi bir değişiklik gözlenmez. Amitoz bölünme sonrasında çığa iki hücre çıkar. Açığa çıkan bu hücrelerin tüm özellikleri aynıdır. Amitoz...

Katalaz

Katalaz, Oksijene maruz kalan ve neredeyse bütün canlılarda bulunan, yaygın bir enzimdir. Katalaz hücrede zehir etkisi yapan hidrojen peroksiti parçalama görevi olan bir enzimidir. Ayrıca da bu enzim bir başka özelliği de metilalkol ile etilalkolü ok...

Ötanazi

Ötenazi, bir canlının kendi iradesiyle ya da yakınlarının verdikleri kararla ağrısız ve acısız bir şekilde hayatının sona erdirilmesidir. Ötenazi işlemi yüksek dozda ağır ilaçlarla ya da hastanın bağlı bulunduğu yaşam destek ünitesinden ayrılmasıyla ...

Arkebakteriler

Arkebakteriler, 1970'li yılların sonunda keşfedilmiş olan arkebakteriler birçok biyoloğu fazlasıyla şaşırmış olmaktadır. Çünkü bu canlılar aşırı sıcak aşırı tuz, yüksek asit yüksek baz gibi çok ekstrem koşullarda yaşayabilme özelliğine sahip olmaktad...

Oksijensiz Solunum Yapan Canlılar

Oksijensiz Solunum Yapan Canlılar, yaşam faaliyetlerini sürdürmek için oksijenin varlığına gerek duymayan canlılardır. Enerji besin maddelerinden elde edilir Canlıların aldıkları besin maddeleri oksijen kullanılıp ya da oksijen kullanılmadan elde edi...

Alpin Çayır

Alpin Çayır, yüksek dağlık yerlerde ve ağaç yetişme için uygun olan sınırının biraz üstünde görülen yeşil çayırlıklara verilen genel addır. Türkiye'de sıklıkla görülmekle birlikte özellikle de Doğu Anadolu'da yer alan dağlar, Toros Dağları ile Kuzey ...

Calvin Döngüsü

Calvin Döngüsü, Işıktan bağımsız reaksiyonlar kloraplastların stromaların da meydana gelir. Karanlık reaksiyonlar veya karbon tutma reaksiyonları olarak da adlandırılan bu evre de ışığa doğrudan gereksinim yoktur; ancak ışığa bağımlı reaksiyonlarda ü...

Plazmid

Plazmid: DNA nın kromozomdan ayrı olan bir parçasıdır ve kendisini eşeyleyebilmektedir. Dairesel ve çift sarmallı olan plazmid genellikle bakterilerde, ara sırada ökaryotlarda bulunmaktadır. Boy uzunluğu 1-400 kilo baz çifti arasında farklılık göster...

Mikrofilament

Mikrofilament, diğer adı aktin filamentleri olantümökaryotik hücrelerin, sitoplazmasında yer alan, hücre iskeletinin en ince filamentidir olarak bilinmektedir. Aktininalt birimleri olan bu çizgisel şekildeki polimerler, esnek ve güçlü biçimdedir. Mik...

Virüs Hastalıkları

Virüs hastalıkları, virüs vücutta canlı ve sağlıklı hücreleri enfekte edebilen mikroskobik taneciklere verilen addır. Bir konak hücreyi enfekte ederek çoğalabilen virüsler, insan vücudunda birçok hastalığa yol açabilir. Virüs nedeniyle oluşan hastalı...

Peptidoglikan

Peptidoglikan, hücre duvarının sıkılığı ve hücrelerin şeklinin oluşmasını sağlamaktadır. Bir tabaka şeklinde olup prokaryot hücrelere sahiptir. Amino asit, şeker ve kovalent bağ ile çapraz bağlanması sonucunda glikan adlı zincirleri oluştururlar. İçl...