Biyom

Biyom; aynı iklim türlerinin içerisinde bulunduğu ve yaşandığı bunun yanı sıra benzer bitki örtüsüne sahip olan oldukça geniş coğrafi alanların genel adıdır. Canlıları ve bu canlıların yaşadıkları yeri içine almaktadır. Her biyomun kendine has iklim türü ile hayvan ve bitki çeşidine sahip olduğu bilinmektedir. Biyomlar iklim şartlarına göre farklı olarak kategorilere ayrılmıştır. Her biyomun kendine has özellikleri bulunan egemen bitki örtüsü yapısı o biyomda yer alan hayvan türlerini doğrudan etkilemektedir.

Konumları itibariyle genel anlamda biyom çeşitlerini karaların ve sulak alanların bulunduğu yerlere göre sınıflama yapmak gerekirse iki çeşit biyomdan söz edilebilir. Bunlar karasal biyomu ile su biyomudur.

Karasal biyomlar yapıları itibariyle ortamın iklim şartları ile fiziki özelliklerine göre değişik canlı çeşitlerine sahip oldukları söylenebilir. Karasal biyomlar kendi içinde 3′ e ayrılmaktadır.

• Ilıman Alandaki Çayır Biyomları: Yağış düzeyi orman oluşturacak miktarda fazla değildir. Bunun yanı sıra gelişen bitkilerin kurumasına sebep olacak kadar az bir miktar yağış almamaktadır. Bitkiler hızlı bir biçimde gelişmektedir. Hızlı şekilde gelişen bu bitkiler mevsimden ötürü oldukça çabuk bir biçimde çürümektedir. Bundan dolayı tarım arazileri için elverişli humus düzeyi fazla olan birtakım toprak yapıları ortaya çıkmaktadır.
• Çöl Biyomları: Bitki örtüsünün neredeyse hiç görülmediği ya da çok az olarak bulunduğu alanlardır. Düzenli bir şekilde yağmur görülmez. Belli aralıklarla ve oldukça kısa süreli yağışlar ortaya çıkmaktadır. Çöl biyomunda görülen sıcaklık farkı ise oldukça yüksektir. Gündüz + 55 dereceye kadar yükselebilen sıcaklık miktarı geceleri eksi değerlerin altına inmektedir. Bu sıcaklık farkından ötürü çölde yer alan taşlarda da çözülmeler ve toz haline gelme durumu söz konusudur.
• Orman Biyomları: Ormanlar dünyada karaların önemli bir bölümünü kapsar. Orman biyomları özellikleri iklim şartları bakımından bölgelere göre farklılıklar göstermektedir.

Orman biyomları da kendi arasında 3 kısıma ayrılır. Bunlar:

Tropikal Yağmur Ormanları: Bu orman bölgeleri ekvator alanının 20 derece kuzeyi ile 20 derece güneyinde bulunmaktadır. Yeryüzünün görülen en çok yağmur bu orman biyomunda görülür. Eski zamanlarda meydana gelen bu ormanlar yeryüzünde bulunan hayvanların büyük bir kısmına ev sahipliği yaptığı bilinmektedir. Ağaçların uzunluğu yaklaşık olarak 70 metreyi geçtiği görülmüştür.

Ilıman Bölge Ormanları: Orta enlemlerde yer alır. Kuzeydoğu Amerika, Avustralya, Asya ve Avrupa’da bulunmaktadır. Ağaçlar genellikle açık renktedir.

İğne Yapraklı Ormanlar: Kuzey Yarım kürede yer alan ve kışları oldukça sert geçen yerlerinde kar ve don olaylarının yaşandığı yüksek enlemlerinde yetişirler. Özellikle Sibirya’da iğne yapraklı ormanlara rastlanılmaktadır.

Su Biyomları

Dünyanın büyük bir kısmı suyla kaplı olduğundan su biyomları geniş yer kaplamaktadır. Sucul biyomlar kendi içinde ikiye ayrılır.

• Tuzlu Su Biyomları %3 lük bir tuz derişimi barındıran sular tuzlu su biyomları olarak bilinmektedir. En büyük yer kaplayan tuzlu su biyomları ise okyanuslar ve denizlerdir.
• Tatlı Su Biyomları %1 den az tuz oranı olan bölge tatlı su biyomu olarak adlandırılmaktadır. Tatlı su biyomları da kendi içinde ikiye ayrılır.

Göl Biyomları
Göl biyomlarının sabit bir büyüklüğü yoktur. Bazen küçük bir gölcüklerden meydana gelirken bazen de oldukça büyük göllerde bu göl biyom canlılarına rastlanılmaktadır. Göller genellikle su ve kara ekosisteminin bir arada olduğu yerlerdir.

Akarsu Biyomları

Akarsular tek yönlü olarak akan sulardan oluşmaktadır. Akarsu ağızları özellikle de canlı organizmaların yaşamı ile tarım için elverişli alanlardır. Akarsular birçok alanı gezerek içerisine oldukça zengin içerikli mineral kaynaklarını almaktadırlar.

• Uzm. VELİ ATAY - 01.01.2021 03:00:56