Bitkilerde Eşeyli Üreme

Bitkilerde Eşeyli Üreme, bitkilerde eşeyli üreme çiçekte gerçekleşir. Bu bitkilerde eşeyli üreme sonucunda tohum üretilir. Tohum uygun koşullarda gelişerek döllenme sonucu yeni bir bitkiyi oluşturur. Açık tohumlu bitkilerin çiçekleri kozalak halindedir. Erkek ve dişi kozalaklar aynı bitki üzerinde ayrı olarak bulunur. Rüzgâr yardımıyla çok sayıda polen oluşturur. Kapalı tohumlu bitkilerin çiçekleri ise çanak yaprak, taç yaprak, erkek ve dişi organ olarak bölümlere ayrılır. Çiçek tablası tüm bu organların bağlandığı yerdir. Çiçekte bu kısımların hepsi bulunuyorsa tam çiçek, en az bir veya birden fazla kısım bulunmuyorsa eksik çiçek olarak adlandırılır. Bazı eksik çiçeklerde üreme organlarından sadece dişi organ ya da sadece erkek organ bulunur. Sadece dişi organ bulunan çiçeklere dişi çiçek, sadece erkek organ bulunan çiçeklere de erkek çiçek denir.

Ayrıca bitkide erkek ve dişi çiçekler aynı bitkide olanlara tek evcikli, farklı bitkide olanlara iki evcikli bitki denir. Görevi çiçeği korumak ve fotosentez yaparak çiçeği beslemek olan çanak yaprak, çiçeğin dışında bulunan yeşil renkli kısmıdır. Taç yapraklar çiçeğin renkli kısmıdır ve genellikle parlak renktedir. Böcekleri çekerek tozlaşmaya yardımcı olur. Aynı zamanda çiçeğin bal özü ve güzel kokular salgılamasını sağlar. Bir çiçekte erkek organların hepsi sapçık ve başçık olmak üzere iki bölümden oluşur. Başçık polenlerin oluştuğu kısımdır. Başçık bölümünde polen üretimi yapılır. Çiçeğin en içteki bölümü ise dişi organdır. Bir çiçekte bir ya da biden fazla dişi organ bulunabilir. Dişi organ yumurtalık, dişicik borusu ve tepecik kısımlarından meydana gelir. Her kısmın ayrı bir görevi vardır. Tepecik kısmı polenlerin tutunması ve çimlenmesi için yapışkan sıvı salgılar. Dişicik borusu kısmı polen tüpünü geliştirerek yumurtalığa doğru büyümesini sağlar. Yumurtalıkta ise tohum taslakları bulunduğu için yumurta hücresi üretimi yapılır. Yumurta hücresi döllendikten sonra yumurtalık gelişerek meyveyi meydana getirir.

Polen Üretimi: Erkek organda oluşur. Erkek organın başçık kısmında bulunan polen ana hücresi mayoz bölünme geçirir. Bunun sonucunda dört adet haploit kromozomlu mikrospor hücresi oluşur. Her bir mikrospor hücresinin çekirdeği mitoz bölünme geçirerek ikişerli çekirdekli gruplar halinde toplamda dört adet polen meydana gelir. Her polen şekil ve renk bakımından birbirinden farklıdır. Fakat yapısında genel olarak vejatatif ve generatif çekirdek olmak üzere iki farklı tip çekirdek bulundurur. Vejatatif çekirdek tozlaşmadan hemen sonra polen tüpünün oluşmasını sağlar. Generatif çekirdek ise polen tüpü oluştuktan sonra mitoz bölünme geçirir. Mitoz bölünme sonucunda iki adet sperm çekirdeği meydana gelir.

Yumurta Üretimi: Dişi organda oluşur. Dişi organın yumurta kısmındaki yumurta ana hücresi mayoz bölünme geçirir. Bunun sonucunda üç tanesi kutup hücreleri adında küçük olarak ve bir tanesi de makrospor adında büyük olarak dört adet hücre oluşur. Kutup hücrelerinde sitoplazma az olduğu için bu hücreler kısa bir süre sonra kaybolur. Makrospor hücresinde ise üç mitoz bölünme gerçekleşerek sekiz çekirdek taşıyan embriyo kesesi meydana gelir. Bu sekiz çekirdeğin üçü antipod çekirdek, ikisi polar çekirdek, ikisi sinerjit çekirdek ve biri de yumurtadır. Embriyo kesesinin içinde bulunan antipod çekirdekler döllenmeden hemen sonra kaybolur. Polar çekirdekler kaynaşarak sekonder çekirdeğe çekirdeğe dönüşür. Sekonder çekirdek döllenme olayına katılarak tohumdaki endospermi oluşturur. Sinerjit çekirdekler ise yumurta hücresine destek olarak yumurtanın beslenmesine yardımcı olur. Daha sonra yumurta hücresi döllenerek tohumdaki embriyoyu oluşturur.